ปูนมอร์ตาร์
ปูนทนไฟ (Refractory Mortars) คือวัสดุทนไฟที่ใช้ก่ออิฐทนไฟแต่ละก้อนให้ยึดติดกันช่วยให้โครงสร้างสามารถคงรูปร่างอยู่ได้ และช่วยป้องกันการรั่วไหลและวัตถุดิบภายในเตา มีคุณสมบัติทนทานต่ออุณหภูมิสูงได้ เช่นเดียวกับวัสดุทนไฟชนิดอื่น ๆ
ประเภทปูนทนไฟ แบ่งได้เป็น 2 ชนิด
1 ปูนทนไฟ ชนิดที่ต้องให้ความ ร้ อ น จึงจะแข็งตัว (HEAT SETTING MORTARS) เป็นปูนทนไฟชนิดผงแห้ง (DRY TYPE) ซึ่งการใช้งงานต้องนำไป ผ ส ม น้ำตามสัดส่วนที่กำหนดไว้ข้างถุงก่อนการใช้งาน ปูนทนไฟชนิดนี้จะให้ความแข็ง แ ร ง สมบูรณ์เมื่อได้รับความ ร้ อ น สูงเกินกว่า 1000 องศาเซลเซียล ตัวอย่างปูนทนไฟชนิดนี้ได้แก่ MORTAR 30-HM, MORTAR 43-HM,และ MORTAR 70-HM เป็นต้น
2 ปูนทนไฟชนิดให้ความแข็ง แ ร ง ที่อุณหภูมิห้อง (AIR SETTING MORTARS) ปูนทนไฟชนิดนี้มีทั้งชนิดผงแห้ง (DRY TYPE) ซึ่งต้อง ผ ส ม น้ำก่อนนำมาใช้งาน และชนิดเปียก (DRY TYPE) ซึ่ง ผ ส ม เสร็จพร้อมใช้งานได้ทันที ปูนทนไฟชนิดให้ความแข็ง แ ร ง ที่อุณหภูมิห้องนี้จะเกิดปฏิกิริยาให้ความแข็ง แ ร ง ได้เอง ณ.อุณหภูมิห้อง ตัวอย่างปูนทนไฟ ชนิดนี้ได้แก่ MORTAR 30-AM(W), MORTAR 43-AM(W), MORTAR 43-AM(D) และ MORTAR 80-PM เป็นต้น
หลักการเลือกใช้ปูนทนไฟ
1 พิจารณาว่าอุณหภูมิใช้งานสูงถึง 1000 องศาเซลเซียล หรือไม่ หากไม่ถึงควรใช้ปูนทนไฟชนิดให้ความแข็ง แ ร ง ที่อุณหภูมิห้อง
2 พิจารณาว่าตำแหน่งที่นำปูนทนไฟไปใช้งานต้องรับน้ำหนักหรือเคลื่อนไหวหรือไม่ เช่น หม้อ เ ผ า ปูนซีเมนต์,รถเตา,เป็นต้น กรณีที่รับน้ำหนักหรือเคลื่อนไหวควรใช้ปูนทนไฟชนิดให้ความแข็ง แ ร ง ที่อุณหภูมิห้อง
3 ควรเลือกปูนทนไฟให้เหมาะสมกับคุณภาพของอิฐทนไฟ โดยสามารถดูได้จากตารางแสดงคุณสมบัติ ทั้งนี้ต้องขึ้นกับอุณหภูมิการใช้งานเป็นหลัก
4 พิจาณาความสะดวกในการทำงาน ซึ่งปูนทนไฟชนิดเปียก (WET TYPE) จะให้ความสะดวกและประหยัดเวลาในการเตรียมมากกว่า
5 ต้องสามารถทนต่อปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้นในเตา เ ผ า นั้นได้ด้วย
การเตรียมปูนทนไฟ
การเตรียมปูนทนไฟชนิดแห้ง (DRY TYPE MORTARS)
1 ตวงน้ำสะอาดที่ใช้ ผ ส ม ปูนทนไฟตามเปอร์เซนต์นำที่กำหนดไว้ที่ถุง
2 โรยผงปูนทนไฟลงไปในถัง ผ ส ม ทีละน้อยจนหมด ซึ่งในขณะที่โรยปูนทนไฟให้เปิดสว่านไฟฟ้าติดใบพัดกวนอยู่ตลอดเวลา
3 กวนต่ออีกจนกว่าปูนทนไฟจะเป็น เ นื้ อ เดียวกันและเหนียวพอเหมาะกับการใช้งาน
4 ถ้าเป็นชนิดแห้งแข็งตัวที่อุณหภูมิห้องควรหมักทิ้งไว้ 24 ชม และต้องกวนอีกครั้งก่อนนำไปใช้งาน
การเตรียมปูนทนไฟชนิดเปียก (WET TYPE MOTARS)
1 เปิดปากถังใช้สว่านไฟฟ้าติดใบพัดกวนปูนทนไฟให้ทั่วโดยใช้เวลาประมาณ 5-10 นาที
2 หาก เ นื้ อ ปูนทนไฟข้นเกินไปให้เติมน้ำสะอาดปรับความหนืดของปูนทนไฟให้เหมาะสมกับการใช้งาน และต้องกวนปูนทนไฟนั้นให้เป็น เ นื้ อ เดียวกันก่อนนำไปใช้งาน
วิธีการทดสอบความเหนียวที่เหมาะสมของปูนทนไฟ
การทดสอบความเหนียวของปูนทนไฟทำได้โดยใช้เกรียงตักปูนทนไฟขึ้นมาแล้วใช้เกรียงลงในแนวดิ่ง ถ้าปูนทนไฟยังคงติดเกรียงอยู่เมื่อสลัดเบา ๆ ปูนทนไฟจะหลุดออกมาจากเกรียง แสดงว่าปูนทนไฟ มีความเหนียวเหมาะสมกับการใช้งานแต่ถ้าปูนทนไฟน้นไหลหลุดออกจากเกรียงทันที แสดงว่าปูนทนไฟนั้นเหลวเกินไป จะทำให้เกิดการหดตัวและมีรอยร้าวเมื่อปูนทนไฟแห้ง ถ้า ผ ส ม แห้งเกินไปจะเกิดรอยร้าว และจะได้งานที่มีความหนาของปูนไฟไม่เรียบสมำเสมอกัน
การใช้งาน
1 ในการเตรียมปูนทนไฟทิ้งไว้เป็นเวลานาน ๆ ควรกวนให้เป็น เ นื้ อ เยวกันอีกครั้งก่อนนำมาใช้งาน
2 ฉาบปูนทนไฟลงบนผิวอิฐทนไฟที่จะนำมาก่อทั่วทั้งหน้าอิฐ ให้มีความหนาไม่เกิน 2 mm.
3 ใช้ฆ้อมยางปรังแต่งระดับด้วยการตีอิฐทนไฟให้อยู่ในระดับเดียวกัน ซึ่งอาจทำให้ปูนทนไฟเยิ้มออกมาตามแนวก่อเล็กน้อย
การอุ่นเตา
หลังจากที่ได้ก่อเตาเรียบร้อยแล้ว ควรอ่นเตาตามอัตราการเพิ่มของอุณหภูมิดังกราฟ เพื่อไม่ให้เกิดการแตกร้าวบริเวณแนวของปูนทนไฟ เนื่องจากการหดตัวอย่างรวดเร็ว
ช่วงที่ 1 ปรับอุณหภูมิเพิ่มขึ้น 30-50 องศาเซลเซียล/ชั่วโมง
ช่วงที่ 2 รักษาอุณหภูมิที่ 560 องศาเซลเซียล เป็นเวลา 5 ชั่วโมง
ช่วงที่ 3 ปรับอุณหภูมิเพิ่มขึ้น 30-50 องศาเซลเซียล/ชั่วโมง จนถึงอุณหภูมิใช้งาน
ขอบคุณที่มาข้อมูล Youtube Channel : Creative Cement, vdokaset
